BUGÜN KENDİNİZE SORUN? (ROMANLARA) DOST MUSUNUZ?
Müslüman ve Ortodoks Nüfus Mübadelesinde; 11nci Protokol Maddesi gereği Mübadele sırasında Nakil ve iskân işlerinin düzenli bir şekilde yapılması için, vilayet ve kaza merkezlerinde, Vali ve Kaymakamların başkanlığında, sorumluluğunda “imar ve iskân Komisyonları” kuruldu. Komisyonun görevleri; yolsuzlukları önlemek, Mübadilin haklarını korumak, resmi işleri düzenlemek ve Yerleşmelerini sağlamaktı. Bu Bağlamda 15 Ocak 1924 tarihinde Menteşe (Muğla) Vilayetine bağlı kazalarda imar ve iskân Komisyonları kuruldu.FETHİYEDE KURULAN İŞKAN KOMİSYONU ÜYELERİBaşkan. Lütfi Bey (Kaymakam)Aza. Haydar Efendi (Ziraat Memuru)Aza: Mehmet Ali Efendi (Orman memuru)Aza: Şükrü Efendi (Tapu Memuru)Aza: Kâmil Efendi (Belediye Reisi)Aza: Salih Zeki Bey Meclisi idaredenAnadolu’ya iltihak etmeden önce Selanik’te de Karma Komisyon’lar kuruldu. Bu komisyon Mübadillerin taşınmaz mallarının türleri ve miktarları, Altın para (Osmanlı Altını) cinsinden değerini gösteren tutanakları tanzim etti.. Bu tutanağa” Tasfiye name talep namesi” adı verilmektedir. Buna göre, Muhacirin gittiği ülkede bıraktığı malının karşılığında mal alacaktı.“Emvâl-i Gayrimenkûle-i Metrûkenin Kanûnen Hakk-ı Đskânı Haiz Muhacirine Tevziini Mübeyyin Talimatnamenin Mer’iyete Vazına Dair Talimatname” yayınlandı Bu genelgeyle yasa gereği terk edilmiş taşınmaz mallardan pay alma hakkına sahip olan Muhacirlere bu malların hangi yöntemle ve nasıl dağıtılacağının ilkeleri belirlendi. Genel ilke bu terkedilmiş tarlaların, bağların, bahçelerin ve zeytinliklerin Mübadele Muhacirlerine adiyen dağıtılacağıydı. Yani mal tevzinde her türlü tedbiri almaktı. Bu bağlamda vilayet ve kazalarda Vali ve Kaymakamların başkanlığında sorumluluğunda tevzi ve Taksim Komisyonları oluşturuldu.Muğla’nın Fethiye İlçesi’nde iskân işleri ile ilgili olarak yaşanan bazı olumsuzluklar üzerine; Mülkiye Müfettişi Fevzi Bey tarafından, 20 Şubat 1929 tarihinde hazırlanmış olan bir raporda; Fethiye’de iskân sırasında bazı yolsuzlukların tespit edildiği, bu yolsuzlukların soruşturulması sonucu hazırlanan dosyanın İskan Vekâletine gönderildiği, iskân tevzi defterlerinin gayri nizami tutulduğu, bu ve benzeri usulsüzlüklerin giderilmesi ve iskân işlerinin daha hızlı ve düzenli yapılabilmesi için başta Fethiye olmak üzere, Milas ve Bodrum’a yeni birer iskân memurunun atanması gerektiği bildirilmiştir. 1924 ‘Selanik’ Langaza’ Gülübade’den Mübadil edilen Babaannem, İslam Kızı Rabia’dan Doğma Naile Hanım, Sadece Roman olması nedeniyle hem mülkiyet hakkı hem de barınma hakkından mağdur bırakılmıştır. Dolaylısıyla da varisi olan bizler de mağdur bırakıldık. Yalnızca Babaannem ve bizler değil, iskân edilen Romanların tamamı da bir kez değil, iki kez hem Ana Vatanda hem de Baba Vatanda garip bırakılmıştır. Marmaris, Bodrum, Muğla Merkez, gibi yerlerin “İskân Tevzi Defterlerine erişilirken, buna karşıt Fethiye İskân Tevzi defterlerine erişilememektedir. Kaldı ki! Tasfiye Talepname karşılığında verilmesi gereken Emlak’ın tapusu da verilmemiştir. Muğla (Menteşe) ili ‘nden Fethiye iskân tevzi defterleri kayıtları hakkında resmi bilgi alınamamaktadır. Ve de Başbakanlık Devlet Arşivleri genel müdürlüğü kayıtlarında da bu bilgilerin bildirimleri yapılmadığından işlem yapılamıyor denilmektedir. DEVLET; 5 yılla varan uzun bir zamandır, iskân tevzi defterlerini, tapu kayıtlarını, arar gibi yapıyor ama bulmuyor veya bulamıyor. Allah aşkına bu benim ayıbım mı?Şimdi; Roman Düşmanlarına, Roman Dostlarına, hatta tüm insanlığa soruyorum.Suçumuz ne? Suçumuzun cezası ne?İnce Mehmed’in Apti ağasına bilmeden yine ne yaptık? Apti ağanın önüne oturmuş, günlerdir, aylardır, yıllardır 9 uncu Oktavdan bağırıyoruz. İnsanca… yaşamak… için Yaşar Kemal’i herkes anlıyor da bir ben anlamıyorum.